Zarobki stanowią ważną część życia większości Polaków, ponieważ wpływają na wiele aspektów życia: wykształcenie, zdrowie czy nawet poprawę samooceny. W badaniu Instytutu Badań Zmian Społecznych dla ZmianySpoleczne.pl sprawdzamy, jak na poziom zarobków wpływa płeć, wykształcenie czy miejsce zamieszkania.
W badaniu IBZS, zapytaliśmy o to, “Jakie są Pana(i) miesięczne zarobki na rękę (netto)?”. Najwięcej Polaków- 22,08%, zarabia między 1500, a 2500 zł miesięcznie. Miesięczne wynagrodzenie 19,33% z nich, mieści się w granicach 2500 a 3500 zł, a 18,19% osób zarabia między 4500 a 7000 zł. Najwyższe wynagrodzenia otrzymuje 9,06% badanych, a do najgorzej zarabiających należy 14,02% respondentów, z czego 7,51% nie zarabia więcej niż 1500 zł, a 6,51% nie zarabia, jest na utrzymaniu innych osób. Podsumowując 44,58% Polaków zarabia powyżej 3500 zł netto miesięcznie, 36,09% do 2500 zł, a ⅕ badanych cieszy się wynagrodzeniem w przedziale 2500 a 3500 zł.
Mężczyźni cieszą się zarobkami zdecydowanie wyższymi niż kobiety. Prawie 60% panów zarabia ponad 3500 zł miesięcznie, a odsetek pań zarabiających na tym poziomie wynosi tylko 30,63%. Natomiast kobiety częściej od mężczyzn wskazywały odpowiedzi z niższymi zarobkami. Opcję “Między 2500 a 3500 zł” wybrało 21,90% kobiet i 16,55% mężczyzn, a opcję do 2500 zł zaznaczyło kolejno 47,47% pań i 23,80% panów.
Najlepiej zarabiającą grupą wiekową są trzydziestolatkowie, wśród nich aż 60,29% zarabia ponad 3500 zł, a podobnie zarabiają jeszcze osoby będące w wieku 40-49 lat. To oni są też grupą, do której należy największy odsetek najlepiej zarabiających osób, 16,04% z nich przyznało, że zarabia “Ponad 7000 zł”. Sześćdziesięciolatkowie i siedemdziesięciolatkowie są grupami z najniższymi miesięcznymi zarobkami (kolejno 45,79% i 59,33% zarabia mniej niż 2500 zł netto miesięcznie) -na co może mieć wpływ dyskryminacja w miejscach pracy ze względu na wiek.
A jak na wynagrodzenie wpływa miejsce zamieszkania? Na wsiach, największy odsetek mieszkańców – 43,97% zarabia do 2500 zł netto miesięcznie. W miejscowościach, w których mieszka do 20 tys. mieszkańców, odsetek osób, które nie zarabiają powyżej 2500 zł też jest wysoki – 35,06%, jednak nie najwyższy, ponieważ 40,12% zarabia powyżej 3500 zł netto miesięcznie. Wynagrodzenie rośnie proporcjonalnie do wielkości miejscowości, w miastach od 100 do 500 tys. mieszkańców, 29,30% osób tam żyjących, zarabia do 2500 zł netto miesięcznie, a 49,10% z nich dostaje wynagrodzenie wyższe niż 3500 zł. W największych miastach, co nie powinno dziwić, mieszkańcy zarabiają najwięcej. Odpowiedź ponad 7000 zł wybrało 23,22% ankietowanych, a wynagrodzenie wyższe niż 3500 zł miesięcznie otrzymuje 65,95% mieszkańców największych ośrodków miejskich.
Czy wykształcenie przekłada się na wyższe zarobki? Osoby z wykształceniem wyższym, zarabiają zdecydowanie lepiej, niż osoby, które zakończyły edukację na niższym szczeblu. 18,24% osób, które ukończyły studia zarabia “Ponad 7000 zł”, 23,71% “Między 4500 a 7000 zł”, a łączny odsetek osób zarabiających ponad 3500 zł wynosi 64,78%. Osoby z wykształceniem średnim, najczęściej zaznaczały odpowiedź “Między 1500 a 2500 zł ” – 27,36%, a 40,05% z nich zarabia poniżej 2500 zł netto miesięcznie (wśród osób z wykształceniem wyższym odsetek tych odpowiedzi, wynosił 16,38%). Najwyższymi zarobkami może cieszyć się tylko niecałe 4% osób z wykształceniem średnim. Jeśli chodzi o osoby, które skończyły edukację na poziomie zasadniczym zawodowym, to ponad 60% z nich zarabia mniej niż 2500 zł netto miesięcznie. Tylko dla ⅕ osób z tym wykształceniem, miesięczne przychody przekraczają 3500 zł, a wśród osób z wykształceniem podstawowym, gimnazjalnym, ta liczba wynosi tylko 10,55%. Żaden z respondentów, który zakończył edukację na tym etapie, nie zarabia powyżej 4500 zł netto miesięcznie, a dla 47,86% tej grupy, miesięczne zarobki nie przekraczają 1500 zł.
Większość wyborców PiSu (42,67%) nie zarabia więcej niż 2500 zł, a dla 37,31% przedstawicieli tego elektoratu miesięczne wynagrodzenie przekracza 3500 zł. Podobny odsetek osób głosujących na Nową Lewicę deklaruje zarobki nieprzekraczające 3500 zł miesięcznie (39,99%). Wśród pozostałych elektoratów, liczba osób deklarujących zarobki powyżej 3500 zł jest wyższy – dla wyborców Konfederacji przekracza on 61,67% Polski 2050 -, 47,83% – Polski 2050, a KO – 55,80%.
Zgodnie z oczekiwaniami badanie potwierdza, że poziom wykształcenia wpływa na wysokość pensji. Osoby z wykształceniem podstawowym/gimnazjalnym w 48% zarabiają do 1500 zł, wśród badanych o wyższym wykształceniu zarobki do 1500 zł osiąga jedynie 2% z nich, a aż 24% najwyżej wykształconych otrzymuje wypłaty między 4500 a 7000 zł. Dodatkowo Polacy osiągają wyższe zarobki wraz ze wzrostem wielkości miejscowości, w której mieszkają. Często w większych miastach jest więcej przedsiębiorstw i możliwości podjęcia pracy, w większej mierze są to duże korporacje zarówno funkcjonujące w kraju, jak i zagraniczne oferujące niekiedy wyższe stawki. Wysokość zarobków wpływa również na zadowolenie z sytuacji finansowej jak również z sytuacji zawodowej, o czym mogą przeczytać Państwo w osobnych artykułach. Ciekawym jest fakt, że wyborcy Prawa i Sprawiedliwości są najgorzej zarabiającą grupą Polaków, a wyborcy Konfederacji – najlepiej.
Edyta Dzwonkowska
Szef działu analiz OGB Pro