Kryzys gospodarczy, inflacja – to zagadnienia, które od kilku miesięcy zdominowały rozmowy Polaków, stając się jednym z najważniejszych tematów najbliższej kampanii wyborczej. W badaniu Instytutu Badań Zmian Społecznych dla ZmianySpoleczne.pl sprawdziliśmy co Polacy naprawdę myślą o swoich finansach i jak zmienia się postrzeganie stanu swojego konta w zależności od tego, ile zarabiają czy od wielkości miejscowości, w której mieszkają. Cały raport dostępny dla użytkowników OGB Pro.
W badaniu IBZS Polacy zostali poproszeni o to, aby na skali od 1 do 5 ocenili, w jakim stopniu są zadowoleni ze swojej sytuacji finansowej. 45,28% z nich przyznało, że jest zadowolona (30,24% wybrało odpowiedź “Raczej zadowolony”, a 15,04% “Zdecydowanie zadowolony”). Drugą najczęściej wybieraną odpowiedzią była opcja “Ani zadowolony, ani niezadowolony”, którą zaznaczyło 39,37% badanych. Do niezadowolenia ze swoich finansów przyznało się 15,35% ankietowanych, z czego 7,23% jest “Zdecydowanie niezadowolona, a 8,12% “Raczej niezadowolona”.
A jak na ocenę swojej sytuacji finansowej wpływa wiek? Osoby będące w przedziale wiekowym 40-49 lat, deklarują największe zadowolenie ze swojej sytuacji finansowej (49,32%), mimo że stanowią też największą grupę wiekową deklarującą niezadowolenie (19,11%). Odpowiedź ”Zdecydowanie niezadowolony” była najczęściej wybierana przez sześćdziesięciolatków – 9,02% z nich zaznaczyło tę opcję. Może zaskakiwać, że prawie 17% osób będących w najmłodszej grupie wiekowej, zadeklarowało zdecydowane zadowolenie, jednak trzeba pamiętać, że osoby do 26 r.ż., a więc znaczna część tej grupy wiekowej, są zwolnione z podatku dochodowego od osób fizycznych, co może powodować tak wysokie zadowolenie ze stanu swoich finansów.
Największe zadowolenie spośród wszystkich elektoratów, co nie powinno być zaskoczeniem, wykazują osoby, które najbardziej popierają reformy partii rządzącej, czyli wyborcy PiSu (54,60%). Oni też najczęściej wskazywali odpowiedź – “Zdecydowanie zadowolony” (19,21%). Podobny procent ogólnego zadowolenia (51,56%) można zauważyć wśród wyborców PSLu. Odmiennego zdania jest zaś elektorat Nowej Lewicy, który spośród wszystkich wyborców ugrupowań politycznych, najczęściej wykazywał swoje niezadowolenie (23,24%) a żadna osoba głosująca na tę partię nie jest “Zdecydowanie zadowolona” z tego, jak wygląda jej sytuacja finansowa. Jeśli chodzi o poglądy, to najbardziej niezadowolone ze stanu swojego konta, są osoby bez ukształtowanych poglądów (22,20%), wykazują oni też największe skrajne niezadowolenie (11,43%).
A jak na zadowolenie ze swojej sytuacji finansowej wpływa miejsce zamieszkania? Mieszkańcy większych miast mogą liczyć na większe wynagrodzenie niż w mniejszych miejscowościach, ale równocześnie koszt życia, wynajmu mieszkań jest znacznie wyższy. Mimo to najbardziej zadowolone ze swojej sytuacji finansowej są osoby żyjące w największych miastach (powyżej 500 tys. mieszkańców) – 51,88%, wśród nich jest również najmniejszy odsetek niezadowolenia (9,15%), ale to mieszkańcy miast do 20 tys. mieszkańców najczęściej wskazywali opcję “Zdecydowane zadowolenie” – 20,89%. Jeśli chodzi o poziom niezadowolenia, widać je przede wszystkim wśród osób mieszkających w miastach 20-100 tys. mieszkańców (17,76%) oraz miast 100-500 tys. mieszkańców (17,92%). Obie te grupy wskazywały też najczęściej opcję “Zdecydowane niezadowolenie“.
Zadowolenie ze swojej sytuacji finansowej wzrasta wraz z wykształceniem- najbardziej zadowolone są osoby z wykształceniem wyższym (52,20%), a największe niezadowolenie wykazują osoby z wykształceniem podstawowym (33,18%). Jeśli chodzi o zarobki, to największe zadowolenie odnotowaliśmy u osób zarabiających ponad 7000 zł (74,20%) a największe niezadowolenie u osób bez dochodów (42,51%). Odsetek osób niezadowolonych z finansów wśród osób zarabiających ponad 3500 zł wynosi tylko 4,88%, wśród osób z dochodami na poziomie 2500-3500 zł prawie 15%, a wśród osób z dochodami do 2500 zł, odsetek ten wzrasta do 28,30%.
W poprzednich badaniach z okresu kwiecień-sierpień 2022 publikowanych na portalu stanpolityki.pl Polacy coraz rzadziej oceniali, że stan ich finansów się poprawi (15,08% w kwietniu, 13,16% w czerwcu i 12,44% w sierpniu. Mimo że inflacja nieco wyhamowała to wg danych Deloitte, wciąż 60% badanych mówi, że ich sytuacja finansowa uległa pogorszeniu względem poprzedniego roku. Według wyników badania w odniesieniu do finansów w obliczu kryzysu ponad ⅖ Polaków nie zamierzała rezygnować z dotychczasowego stylu życia. Pozostali wskazali głównie rezygnację z wyjść kulturalnych oraz do restauracji w celu poprawy swojej płynności finansowej. Pomimo tych zawirowań w ostatnim czasie, pomału spada odsetek rodaków deklarujących, że nie mogą pozwolić sobie na wydatki “dla przyjemności”, co obserwujemy również w bieżącym badaniu, gdzie ponad 45% badanych jest zadowolona ze swojej sytuacji finansowej. Większe zadowolenie z sytuacji finansowej deklarują osoby wraz ze wzrostem wykształcenia, co ma związek z tym, że poziom wykształcenia często determinuje wysokość zarobków. Nasze badanie potwierdza to twierdzenie, ponieważ poziom zadowolenia z finansów wzrasta proporcjonalnie do wysokości zarobków.
Edyta Dzwonkowska
Szef działu analiz OGB Pro
Więcej ciekawych danych dotyczących spojrzenia Polaków na temat oceny sytuacji finansowej znajdziecie w raporcie “Co Polacy sądzą o swojej sytuacji finansowej”, w którym zawarliśmy dogłębną analizę poglądów Polaków z podziałem na różne grupy społeczne. Raport dostępny dla użytkowników OGB Pro.
